SAKARYA AYDINLAR OCAĞI - Resmi İnternet Sitesi

Dr.Öğr.Üyesi Mustafa Kemal CERRAHOĞLU

(Emekli Öğretim Üyesi, Bilim Uzmanı)

Cumhuriyet kurulduğunda, başarıya ulaşmak için ülkenin yeniden yapılanmasına ihtiyaç vardı. Bunun için ülkeyi yönetecek, geleceğe taşıyacak, üretim yapabilecek ve yaptırabilecek yetişmiş nitelikli insan gücüne ihtiyaç vardı. Öncelikli olarak ülkenin bulunduğu durum göz önüne alındığında, okullar ve bu okullarda eğitim verecek öğretmenler gerekliydi. Bilhassa mesleki ve teknik alanında yetişmiş, kendini ispatlamış elemanlar ve bu elemanları yetiştirecek teknik öğretmenler ile teknik okullar olmalıydı.
Bu açığı kapatmak, ülkemizin kalkınması ve gelişmesini sağlamak için 1927'den itibaren araştırılarak çeşitli yollara başvuruldu. Mesleki Teknik Okullara Öğretmen yetiştirmek amacıyla Avrupa ülkelerine öğrenci gönderilirken, yine aynı zamanda Avrupa ve diğer yabancı ülkelerden Teknik Öğretmenler getirilerek gerekli alt yapı oluşturulmaya çalışıldı.

1-Bu Çalışmaların Devamında Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Teknik Okullar Olarak,
a) İlk olarak Kız Meslek Öğretmen Okulu 1934-1935 öğretim yılında eğitime başlamış olup, bu okul ileri yıllarda Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu (KTYÖO) adın almış.
b) Sonra Erkek Meslek Öğretmen Okulu 1937-1938 öğretim yılında eğitime açılmış olup, eğitime açılan bu okul ileri yıllarda adı değiştirilerek Yüksek Teknik Öğretmen Okulu (YTÖO) adını almış.
c) Daha sonra Ticaret Meslek Öğretmen Okulu 1955-1956 öğretim yılında eğitime başlamış olup, Sonraki yıllarda Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu (TTYÖO) adını almış.

2-Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek Teknik Öğretmen Okulu (YTÖO):
Erkek Sanat okullarına, Teknik Öğretmen yetiştirmek için İlk olarak Ankara'da 1937-1938 öğretim yılında, Erkek Meslek Öğretmen Okulu açılmış. Millî Eğitim Bakanlığı Şuralarında ve Talim Terbiye kurullarında alınan kararlar doğrultusunda Erkek Meslek Öğretmen Okulunun adı “Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu (ETYÖO)” olarak değiştirilmiş. Yapılan çalışmalar doğrultusunda ve Millî Eğitim Bakanlığı Şurasında öğretmen yetiştirme komisyonunca kabul edilen bir kararla, bu okul öğretmenler yetiştiren dört yıllık yüksek dereceli bir okula dönüştürülmüştür. Ayni zamanda “ETYÖO” olarak orta dereceli erkek teknik öğretim okullarında atölye ve mesleki teorik dersleri okutacak düzeyde yetiştirilmeleri amaçlanmıştı, Bu okulda yetişecek teknik öğretmenler, öğretmenlik kültürüyle yetiştirilen, öğretmenlikle ilgili pedagojik derslerini alan, alanlarıyla ilgili teorik ve pratik (uygulama, atölye) derslerini ve yabancı dil (Fransızca, Almanca ve İngilizce ) okutularak, yüksek teknik bilgisi ve mesleki becerikliliği bulunan öğretmenlerin yetiştiği dört yıllık yüksek dereceli bir okuldur.
Bu okula kız öğrencilerin de alınmasına karar verilmesi sonucu, 1970 yılından sonra Yüksek Teknik Öğretmen Okulu (YTÖO) olarak yeniden adı değişmiş olup ve okula kız öğrenciler de kabul edilmeye başlanmış.

2.1-Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek Teknik Öğretmen Okulu (YTÖO): Orta dereceli Erkek Teknik Öğretim Okulları (Endüstri Meslek Liseleri) ve Tekniker Okullarına atölye ile meslek derslerini ve ayrıca dengi okullarda alanlarıyla ilgili dersleri verebilecek kabiliyette öğretmenlerin yetiştirildiği 4 yıllık yüksek dereceli bir okuldur. Bu okuldan yetişen Teknik Öğretmenler, mühendislik seviyesinde teknik bilgi ve pedagojik formasyona sahip ülkemizin kalkınmasına katkı sağlayan, sanayinin her kademesinde çalışabilecek, üretim yapabilecek gençlerimizi yetiştirecek pratik bilgi ve beceriye sahip iyi bir teknik elemanlardır.
Bu okulların önemini teşkil eden en büyük özellik her dönem, haftalık 40-44-46 ders saati ders yapılmasıdır. Yapılan derslerin en az %30'u teknik ve mesleki derler, %30'u atölye ve laboratuvarlarda uygulamalı eğitim, %40'ı sosyal dersler içermektedir. Ayrıca Yüksek Teknik Öğretmen adayları öğrenimleri sırasında yani mezun olmada önce 60 veya 90 iş gününden az olmamak şartıyla alanlarıyla alakalı sanayi ile endüstriyel işyerlerinde ve ilgili kurumlarda pratik staj yapmaları zorunlu görülmüştür.

3-Teknik Öğretmen Olabilmenin Aşamaları:
a) Endüstri Meslek Lisesi (Sanat Okulu) mezunu olmak.
b) Yüksek Teknik Öğretmen Okuluna girebilmek için, Endüstri Meslek Lisesi mezunlarının gireceği 1. aşama olan genel sınavı kazanmış olmak.
c) 1. Aşama sınavı kazanmış olan adaylar, Ankara'da Yüksek Teknik Öğretmen Okulunda 2. aşama sınavı olan bölümleriyle ilgili yazılı meslek sınavını girip kazanmış olmak,
d) 2. Aşama sınavını kazananlar, Ankara'da Yüksek Teknik Öğretmen Okulunda 3. aşama sınavına girerek bölümleriyle ilgili mülakat (Sözlü) meslek sınavını da kazanmış olmaları gerekir.
Bu üç sınavı kazananlar, Yüksek Teknik Öğretmen Okuluna girmeyi hak etmiş olurlar. Ancak okula kayıt yaptırılabilmek için, tam teşekküllü bir devlet hastanesinden Teknik Öğretmenliği yapabilecek sağlık problemi olmadığına dair bir sağlık raporu alarak Yüksek Teknik Öğretmen Okuluna kayıt yaptırarak dört yıl sürecek olan eğitime başlamış olurlar.
Yüksek Teknik Öğretmen okulunda eğitimlerini tamamlayarak hangi bölümden mezun olurlarsa olsunlar, Teknik Öğretmen unvanına sahip olarak mezuniyet sonrası öğretmenliğe başlarlar.

4-Yüksek Teknik Öğretmen Okulundaki Bölümler:
1-Motor Bölümü, 2-Tesviye Bölümü, 3- Makine ressamlığı Bölümü, 4- Metal işleri Bölümü,
5- Döküm Bölümü, 6- Model Bölümü,7- Ağaç işleri Bölümü, 8- Yapı (İnşaat) Bölümü,
9-Sihhi tesisat Bölümü,10- Elektrik Bölümü,11- Elektronik Bölümü.

5-Teknik Öğretmende Aranan Özellikler Nelerdir.
*Alanlarıyla ilgili her türlü teknik, teknoloji, teorik ve pratik bilgilere sahip olarak, meslekleriyle ilgili her türlü ölçü ve kontrol aletlerini kullanmasını ve okumasını bilirler.
*Sahip olduğu uzmanlık alanındaki yenilik ve değişimlerden haberdar olarak mesleki gelişimi   ile becerilerini geliştirerek, etkin öğrenmeyi sağlamak ve uygulamalı ders yöntemlerini geliştirerek öğrencilerine öğretirler.
*Teknik öğretmen sıfatıyla; eğitim vermekle mesul olduğu teknik bölüm derslerini müfredata uygun bir şekilde planlayarak ve geliştirerek öğrencilerine aktarırlar.
*Meslekleriyle ilgili sanayi ve endüstriyel iş sahalarıyla irtibatlı olup uzmanlığını geliştirerek öğrenciler ile birlikte üretim yapanlar ve aynı zamanda danışmanlıkta yapabilirler.

1.Mesleğiyle ilgili teknik ve teknolojik bilgilere sahipler.
2.Her türlü ortamlarda çalışabilecek fiziki kapasiteleri vardır. Ayrıca iş ahlakı ve disiplinine sahipler.
3.Mesleğiyle ilgili her çeşit üretim, tamir, bakım, tezgâhlar ile alet ve avadanlıkları kullanabilir, ayarlarını yapabilir bilgi becerilere sahipler. İmalatı yapılacak ürünlerin tasarım (AR-GE) işlemlerini yapabilirler.
5. Üretim işlemlerinde kullanılan her türlü malzemeyi tanır ve üretilecek makine parçalarının hangi üretim yöntemiyle üretileceğini planlayarak imalat yapabilecek yetenekleri vardır.

7-Dört Yıllık Öğretim Süresince Uyulması Gereken Bazı Kurallar.
1.Devamsızlık süresi yirmi gündür.
2.Herhangi bir derse gün içerisinde giremeyen öğrenci o dersten yok sayılır.
3.Hafta içerisinde her gün sekiz ders saati ders yapılırken, hafta sonu da cumartesi günü 5-6 ders saati ders yapılarak, haftalık toplam 45-46 ders saati ders yapılmış olur.
4. Haftalık ders saati ağırlıklı olarak mesleki ve uygulama derslerinden oluşur.
1982 yılında Yüksek Öğretim Kurulunun (YÖK) kurulmasıyla bütün üniversiteler ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı yüksekokullar ile Akademiler YÖK’e bağlantı. Mesleki Teknik Öğretmen Okulları yaklaşık 47 yıl sonra YÖK’e bağlanarak Teknik Öğretmen yetiştirilen okullar da kapanmış oldu. YÖK’e bağlanan bu okular Fakültelere dönüştürülerek Teknik Eğitim Fakülteleri adı verildi.
Bakanlar Kurulunun 2009/15546 sayılı kararıyla bu okulların kapatılması, 13 Kasım 2009 Cuma günü Resmî Gazetenin 27405 sayılı kararıyla yayınlanarak Teknik Eğitim Fakültelerinin eğitimine son verilmiştir. Devamında kapatılan Teknik Eğitim Fakültelerin adı Teknoloji Fakültesi adı altında yeniden açılmıştır.
Teknik Öğretmen yetiştiren Yüksek Teknik Öğretmen Okulları (YTÖO) 1982 yılında kapatılarak bu okulların yerine önce Teknik Eğitim Fakülteleri sonra Teknoloji fakülteleri kuruldu. Kurulan fakülteler hiçbir zaman kapatılan Yüksek Teknik Öğretmen Okullarının yerini dolduramadı.
Kapatılan Yüksek Teknik Öğretmen Okulları ile açılan fakülteler mukayese edildiğinde; çok farklı dersler ve müfredat programları oluşturulmuştur. Öncelikle uygulamalara bakıldığında açılan bu fakülteler öğretmen yetiştirilme ruhu ortadan kaldırılmıştır.
Teknik Öğretmen okulunda yetiştirilen öğretmenler ile, adı geçen fakültelerden mezun olup Endüstri Meslek Liselerine öğretmen olarak atananların esas görevleri meslek liselerindeki öğrencileri sanayinin ve endüstrinin ihtiyacı olan nitelikli teknik eleman yetiştirmeleridir.
Kurulan fakültelerin planlaması yapılırken, meslek liselerinin özellikleri dikkate alınmadığı görülmektedir. Teknik Öğretmen okullarında 4 yıllık öğretim süresince haftalık ders saati 45-46 saat ders yapılırken, açılan fakültelerde 4 yıllık öğretim süresince okutulan toplam ders sayısı 60, teorik ders saati 141 saat, uygulama dersi 59 saattir. Bir başka Üniversitenin anılan fakültesinde okutulan ders sayısı 63, teorik ders saati 169 saat olurken uygulama ders saati 54 sattır. Haftalık uygulanan uygulama ders saatleri 2-4-6-8 saattir. Teknik Öğretmen okullarında haftada okutulan uygulama dersleri dönemlere göre 16-20-24 ders saati olarak uygulanırdı.
Teknik Eğitim Fakülteleri ile Teknoloji Fakültesinin eğitim sistemleri, Yüksek Teknik Öğretmen Okulunun eğitim sistemiyle karşılaştırıldığında ve aşağıdaki tablo incelendiğinde, mesleki teknik okullarına öğretmen yetiştirmede Yüksek Teknik Öğretmen Okulunun yerini doldurmaları mümkün değildir. Yüksek Teknik Öğretmen Okulunda haftalık uygulama ders saatleri 16-20-24 saat iken, Fakültelerde haftalık ders saatleri 2-4-6-8 saattir.
Herhangi bir Üniversitenin Teknoloji fakültesi Otomotiv Bölümüyle ilgili 4 yıllık, diğer bir ifadeyle 8 dönemlik teknik derslerin uygulama saatleri tabloda görülmektedir.

Mesleki ve teknik eğitim okullarından yetişen öğrenciler, Sanayinin ve Endüstrinin ihtiyacı olan nitelikli teknik eleman ihtiyacını karşılamak düşüncesiyle yetiştirilmeleri gerekir. Bu elemanları yetiştirmesi gerekenler Teknik Öğretmenlerdir. Mesleki ve teknik eğitim okullarında da eğitim seviyesi düşmüştür. Uygulama ve alanlarıyla ilgili dersler azaltılmıştır.
Meslek Yüksekokullarının kuruluş amacı; Sanayinin ve Endüstrinin ihtiyacı olan nitelikli ara teknik eleman ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulmuşlardı. Zamanla bu okulların dersleri ve programları değiştirilerek amacından uzaklaştırılmıştır. Bazı Üniversitelerin Meslek Yüksekokullarının teknik bölümlerinde uygulama ve ölçme dersleri kaldırılmış durumdadır. İki yıllık yani dört dönem süresince, teknik proğramlarında toplam üç saat matematik dersi ve sosyal bölümlerde de toplam üç saat ticari matematik dersi okutulmaktadır. Bu yeterli değildir.

8-Sonuç: Sonuç olarak böyle bir eğitim sistemine sahip Mesleki ve teknik eğitim okullarından yetişen öğrencilerin sanayinin ihtiyacı olan yetişmiş nitelikli eleman ihtiyacı karşılanamadığı görülmektedir.
Otomotiv sektörünün temsilcisi olan servislerin ihtiyacı olan, kaportacı, boyacı, mekanikçi, oto elektrikçi, elektronikçi, motor bakım onarım ile ilgili teknik eleman ihtiyacı karşılanamamaktır. Ayrıca Organize sanayi bölgelerinde de nitelikli teknik eleman açığı olduğu ve bu ihtiyaçların giderilemediği, eleman aranıyor ilanlarından anlaşıyor.
Sanayinin ihtiyacı olan nitelikli teknik eleman ihtiyacının karşılanabilmesi için işverenlerin görüşleri de dikkate alınarak Mesleki ve teknik eğitim okullarının da yeniden yapılandırılması gerekmektedir diye düşünüyorum.

*Yazarımıza görüş ve önerilerinizi mkcerrah@sakarya.edu.tr eposta adresi aracılığıyla gönderebilirsiniz.